Van mijn dierbare broer mocht ik weer een internet-tip ontvangen: ter ere van Bob Dylan's 70ste verjaardag heeft Brian Cronin 70 verwijzingen naar Bob Dylan in Amerikaanse comics bijeen gezocht. Het leverde vooral veel strip-afleveringen op die "The Times They Are A-Changing" of "All Along the Watchtower" als titel hadden, maar bovenstaande feministische comic-mijlpaal uit 1970 van Trina Robbins (waarnaar ik al eerder verwees) ontbrak helaas in het lijstje.
Over strip-feministe Trina Robbins las ik op haar Wikipedia pagina dat ze later Wonder Woman getekend heeft en een (het?) kostuum van Vampirella ontworpen heeft. - Mmm, sterke stripvrouwen, maar feministische rolmodellen....? Ik denk dat de sterke punten van Vampirella eerder een mannelijk publiek aanspraken. Wonder Woman wordt wel vaker als feministisch rolmodel gezien en is zelfs als zodanig ontworpen, hoewel haar bedenker in de jaren '40 (een psycholoog, zelfverklaard feminist en de uitvinder van de leugendetector) polygamist was en talloze bondage-scenes in de strips verwerkte. Na zijn dood is dat flink teruggeschroefd, maar tegenwoordig is het weer een populair thema, en zeker goed voor de verkoopcijfers onder niet-feministen. Het laatste nieuwe kostuum van Wonder Woman (niet door Trina Robbins ontworpen) voorziet haar voor het eerst van een uitbundig decolleté, dat haar feminiene krachten (en de omzet) beslist zal verhogen. Misschien zegt het iets over de huidige staat van het feminisme in de comic-wereld. Is it you, babe?
Wat me terugbrengt op het eigenlijke onderwerp van dit stukje. Hier de 70 Bob Dylan verwijzingen die wel de lijst haalden:
De meest dubieuze en opmerkelijke verwijzigingen vond ik twee satirische covers uit de National Lampoon (voor zover ik weet een soort MAD Magazine, maar dan harder en politieker) uit de jaren '70, waar in de eerste (okt. 1972, zie deel 2) Bob als IDF-piloot met keppeltje wordt afgebeeld naast een legerjet terwijl op de achtergrond een Arabische stad explodeert, en in de tweede (mei 1974, zie deel 3) slaat hij (weer met keppeltje) met zijn gitaar in op een "super-Jezus" in een Romeinse arena met Davidsterren, met op de achtergrond Moshe Dayan en Golda Meir die enthousiast hun duimen omlaag wijzen; daaronder fanatieke orthodoxe Joden en een slanke IDF-soldate met open hemd. Satire???
Extra verontrustend was nog de naam van mijn idool Neal Adams bij de covers, en na wat googelen bleek dat hij bijbehorende verhalen in de National Lampoon getekend had. Scans van de eerste comic zijn hier te vinden en de tweede hier en hier (met wat achtergrond). Deze -behoorlijk absurdistische- verhalen staan bol van de antisemitische stereotypes, en naar ik op internet las hadden ze juist tot doel vooroordelen en stereotypes ter discussie te stellen, in een tijd dat de term 'politieke correctheid' nog niet bestond en provoceren de alternatieve norm was. Ik vrees echter eerder dat, zoals vaker bij dit soort satires, een aantal lezers gedacht zal hebben "dit is absurd natuurlijk, maar hier en daar zit er toch wat waars in...". Neal zegt trouwens zelf dat hij de meeste van die verwijzingen in de tekst zelf niet eens begreep. Spreekt dat voor hem?
De covers zelf lijken zonder de verhalen en de context puur smakeloze antisemitische cartoons, die op de websites van Hamas, de AEL of Stop de Bezetting niet uit de toon zouden vallen. Het Bob Dylan verhaal bij de eerste (niet door Adams getekende) cover gaat overigens helemaal niet over Israel, en het tweede verhaal (waarin Dylan pas op de laatste pagina verschijnt) hoort in een serie van dezelfde makers over die super-Jezus ("Son-o'-God", die het ook tegen de katholieke kerk, de islam en satan zelf opneemt).
Ik zou niet weten of Bob Dylan zich in die tijd ooit openlijk over Israel uitliet, of zelfs over zijn eigen Joodse afkomst (hij schijnt wel destijds overwogen te hebben in een kibboetz te gaan wonen, en ging in de jaren '80 het jodendom bestuderen). Israelische bombardementen in 1972 zijn me ook niet bekend, al zou je denken dat er iets geweest is gezien die cover; op Wikipedia is hierover niets te vinden. Tien jaar later zou Dylan "Neighbourhood Bully" opnemen, een nogal overtrokken pro-Israel song, en dat kort na de desastreuze eerste Libanon Oorlog, maar daarvan was in 1972 dus geen sprake.
Tot slot kan ik melden dat Dylan komende maand voor het eerst in 18 jaar weer in Israel zal optreden, overigens in juli gevolgd door mijn andere idool Paul Simon (eveneens Joodse wortels, en heeft eveneens over Jezus gezongen). Het gaat in elk geval slecht met de Israel-boycot beweging :-)!
Wouter Brassé
-.jpg){kind=link}
Geen opmerkingen:
Een reactie posten