Israël en Palestina: Na 60 jaar twee staten?

Onderstaande opiniestuk heb ik eind november naar het Limburgs Dagblad gestuurd n.a.v. de 60^ste jaardag van het aannemen door de Verenigde Naties van de delingsresolutie van het mandaatgebied Palestina op 29 november 1947. Het werd helaas niet geplaatst. Ratna en ik stuurden rond die tijd verschillende artikelen naar dagbladen, en we namen af en toe een zinnetje van elkaar over; vandaar dat enkele formuleringen mogelijk bekend voorkomen.

 

Wouter

________________________

 

Na 60 jaar twee staten?

 

Het is nu 110 jaar na het eerste Zionistische congres, 90 jaar nadat de Britten Jeruzalem binnentrokken en de Zionisten daar een 'Joods thuis' beloofden, 85 jaar nadat de Volkenbond die belofte bekrachtigde, 70 jaar nadat de Britten een eerste deling voorstelden die in een Joodse mini-staat voorzag, 60 jaar nadat de VN een delingsresolutie aannam voor een Joodse en een Arabische staat van ongeveer gelijke grootte, 40 jaar nadat Israël ook het resterende gebied bezette, en 20 jaar na het uitbreken van de eerste intifada.

 

Een constante in deze ontwikkeling is dat de Zionisten zich pragmatisch opstelden om hun doel te bereiken. Dat doel was allereerst Joodse zelfbeschikking. Daartoe werden in de begintijd zelfs andere locaties dan het huidige Israël overwogen, daartoe werd genoegen genomen met een vage omschrijving als 'Joods nationaal thuis', daartoe werd zelfs het voorstel van een mini-staat (tandenknarsend) aanvaard, en eveneens de VN resolutie die Jeruzalem en vele andere plaatsen uit de Joodse geschiedenis en religie buiten het grondgebied van Israël liet vallen. Na de eerste intifada groeide langzaam ook het besef dat men deze gebieden tenminste voor een groot deel weer moest opgeven om (eindelijk) tot vrede te komen.

 

Een andere constante was de Arabische afwijzing van elke vorm van Joodse soevereiniteit, ook van de mini-staat van 1937. Zelfs na de verpletterende nederlaag van 1967 wees men erkenning van en onderhandelingen met Israël af. Terwijl men militair telkens weer faalde, boekte men diplomatieke successen in de Verenigde Naties, waar Israël tot de Jood onder de naties werd gemaakt door een monsterverbond van islamitische en communistische staten en ex-koloniën.

 

30 Jaar geleden doorbrak de Egyptische president Sadat de gelederen en bezocht de Knesset om Israël vrede aan te bieden. Het kostte Egypte een jarenlange Arabische boycot en Sadat zijn leven. Toen ook de communistische steun wegviel, zocht de wegkwijnende PLO naar een diplomatieke weg, erkende Israël formeel en zwoer het geweld af, daarmee de weg vrijmakend voor het Oslo vredesproces. Arafat bleef echter tegen zijn achterban een ander verhaal houden, en steunde wanneer hem dat politiek van pas kwam ook het zelfmoordterrorisme tegen Israël en uiteindelijk de tweede intifada, die het Oslo-proces ten grave droeg. Ook Israël treft hier overigens blaam, omdat na de moord op Rabin geen regering meer serieuze pogingen ondernam om de nederzettingenbouw te bevriezen.

 

Na 7 jaar van geweld wordt nu geprobeerd het vredesproces nieuw leven in te blazen. Wat Bill Clinton niet lukte in 8 jaar, denkt president Bush in 1 jaar te bereiken: een vredesakkoord en een Palestijnse staat. Bush staat niet bekend om zijn realiteitszin, maar anderzijds is al veel voorwerk gedaan. De grote lijnen van het noodzakelijke compromis zijn bekend, en de vraag lijkt vooral wie van beide leiders het eerst over de brug komt, en of ze sterk genoeg staan om de eigen achterban mee te krijgen. Premier Olmert heeft al meermaals aangegeven dat de nederzettingen en zelfs Jeruzalem bespreekbaar zijn, maar de Palestijnen geven geen krimp als het gaat om het opgeven van het 'recht op terugkeer' van de Palestijnse vluchtelingen of het erkennen van Israël als Joodse staat, twee punten die nauw samenhangen.

 

Het hele idee van de delingsresolutie van 1947 was het vestigen van een Joodse en een Arabische staat, maar als Israël gedwongen wordt om miljoenen nakomelingen van de 700.000 Arabische vluchtelingen van weleer toe te laten, dan zijn er binnenkort 2 Arabische staten in het gebied.

De Arabieren, in Palestina en daarbuiten, zijn destijds de oorlog begonnen omdat ze geen Joodse staat duldden. Na de oprichting van Israël zijn minstens evenveel Joden uit Arabische landen verdreven of gevlucht, die allemaal een nieuw thuis hebben gevonden, de meesten in Israël. De Arabieren echter hebben de Palestijnse vluchtelingen generaties lang laten verkommeren in vluchtelingenkampen, en de droom in stand gehouden van terugkeer naar een thuis dat niet meer bestaat.

 

Men maakte een kardinale fout in 1947 door deling af te wijzen, maar nog steeds zijn Palestijnen en Arabieren die bereid zijn hun eigen aandeel in het conflict te erkennen, te tellen op de vingers van één hand. Als men nu eindelijk de woorden 'Joodse staat' over zijn lippen zou krijgen, zou dat wonderen doen in Israël, vergelijkbaar met de handreiking van Sadat in 1977.

 

Wouter Brassé, Sittard