Interview met hoofdredacteur Joods Actueel in Antwerpen

http://www.nieuwsblad.be/Article/Detail.aspx?ArticleID=CH1AJB1I

,,Niet zijn leiders maar het land Israël is heilig"

Antwerpen - Jood Michael Freilich over de Messias, islam en Vlaams Belang

ANTWERPEN - ,,Samen met je zoon bij de klaagmuur staan, dat is voor elke jood een indrukwekkend moment,, zegt Michael Freilich die zichzelf modern orthodox noemt. ,,Spijtig dat net het Vlaams Belang het altijd opneemt voor de joodse gemeenschap in onze stad.' '

door Mathias Danneels

Michael Freilich: ,,Voor veel chassidim is niet het hebben van kinderen een nobel streven, wel het hebben van zoveel mogelijk kinderen.

© Wim Kempenaers (WKD)

Het is en blijft een beetje vreemd. Hoewel ik al enige tijd in het hart van Klein-Antwerpen woon, een wijk met een hoge concentratie vrome joden, ken ik geen van hen persoonlijk. Zwaaien en goeiendag zeggen aan een paar buren, dat wel. Maar kénnen? Nee. ,,De chassidische joden in onze buurt leven erg op zichzelf,, zegt Michael Freilich die zich een moderne orthodoxe jood noemt.

Nauwelijks 26 jaar jong mag Freilich zich al hoofdredacteur van Joods Actueel noemen, opvolger van het Belgisch Israëlitisch Weekblad. ,,Toch mag u zich niet verkijken. Er leven om en bij de 20.000 joden in Antwerpen. Tussen de 35 en de 40 procent van hen zijn streng orthodox. Door kledij en haardracht -de pijpenkrullen zoals ze worden genoemd- zijn de meest orthodoxe joden erg herkenbaar. Maar er zijn minstens 10.000 joden in deze stad waarvan u helemaal niet weet dat ze joods zijn.

,,Over een volkstelling beschikken we niet maar alles samen hebben we het in onze stad over 4.000 à 5.000 joodse gezinnen. Ik heb weet van minstens drie gezinnen in onze buurt die zeventien kinderen hebben.

Is dat grote gezin een sociaal-economisch geïnspireerd of religieus?

,,Religieus. Zo staat het in de bijbel: gaat en vermenigvuldig u. De joden respecteren de joodse wetten maar de chassidim nemen alle joodse wetten net iets letterlijker en strenger. Niet het hebben van veel kinderen, is een nobel streven. Het hebben van zoveel mogelijk kinderen is de betrachting van zeer velen onder hen.

Hoe moeilijk is het om als vrome jood deel te nemen aan het openbare en economische leven in een open, geseculariseerde, multi-etnische en bruisende stad als Antwerpen?

,,Eerst even dit: de joodse gemeenschap in Antwerpen is een open gemeenschap. Anders zouden u en ik hier vanochtend niet samen aan tafel zitten. Dat neemt niet weg dat er verschillende strekkingen binnen onze gemeenschap zijn. De meest vromen en orthodoxen onder ons hebben het minder makkelijk dan pakweg dertig jaar geleden. Neem nou zoiets banaals als een krant, er duikt overal bloot op.

,,Het gesloten zijn van sommige deelgroepen van onze gemeenschap heeft ook te maken met historisch gewortelde trauma's. De aardige buurman kan plots een verrader, een verklikker blijken. Niet alle joden zijn dat vergeten. Maar, sta me toe te zeggen, dat de chassidim op hun manier ook erg verdraagzaam zijn. Bij andere religies, de islam bijvoorbeeld, gaan extremisten letterlijk en fysiek tegen het westen tekeer. Chassidim keuren decadentie af maar moeien zich niet met het leven van anderen.

Hoeveel uur per dag wijdt u aan uw geloof? En uw nog vromere broeders?

,,Zelf bid ik drie keer per dag. De chassidische joden bidden ook drie keer per dag maar bij hen kan het gebed langer duren, soms zelfs een uur. Sommigen onder hen zijn vijf tot zes uur per dag met hun geloof bezig.

Hoe kan een strenge jood op die manier in het bedrijfsleven functioneren?

,,Velen onder hen hebben een winkel. Over de middag gaan ze niet lunchen en 's avonds hangen ze niet voor de televisie. Bovendien staan ze vroeg op en hebben voor negen uur al drie uur aan het geloof gewijd.

Van de Marokkanen, Paki en andere nieuwkomers heet het dat ze zich moeten emanciperen en integreren. Dat hoor je zelden of nooit uit de mond van een politicus wanneer het om ultraorthodoxe joden gaat.

,,Wat is de inhoud van het begrip integratie? Integratie betekent voor de joodse gemeenschap: de taal machtig zijn en de wetten van het land respecteren. Ook de kinderen van ultraorthodoxen volgen in hun scholen wat de Vlaamse minister van Onderwijs wenselijk vindt maar bekwamen zich daarna in de studie van het joodse geloof. Jonge joodse mannen en vrouwen verplichten naar de cinema te gaan, dat is voor ons geen goed begrip van de notie integratie.

Ook Antwerpen is wel eens opgeschrikt geworden door antisemitische incidenten. En: in progressieve kring neemt de kritiek op Israël hand over hand toe. Hoe gaat u daar als moderne orthodoxe jood mee om?

,,In progressieve kring worden Amerika en Israël ten onrechte en te gemakkelijk gelijkgeschakeld. Bush en Sharon zijn geen tweeling.

Bovendien: wanneer wij over Israël praten hebben we het over een heilig land, onze heilige grond maar niet over een heilige regering of een heilige premier. Wel weten we via vrienden en familie hoe het is om dag in dag uit onder de stress te moeten leven, bang afwachtend of er weer geen terroristische aanslag zal worden gepleegd. Hier in de stad is het wat rustiger geworden sinds Abou Jahjah naar de achtergrond is verdwenen. Ik zie ook niet goed in waarom wij Antwerpse joden medeverantwoordelijk zouden zijn voor de politiek van Israël.

Kunt u leven met kritiek op Israël?

,,Niet wanneer die kritiek naast de kwestie is. Spirit heeft zich verzet tegen de uitvoer van nachtkijkers naar Israël maar niemand piept over de uitvoer van wapens naar Soedan. Wijlen terroristenleider Arafat is in België met de grootste eer ontvangen maar het zijn de Israëlische leiders die in de ogen van links de echte misdadigers zijn. Ja, wij hebben ons daar aan geërgerd.,

Op zijn minst merkwaardig te noemen: het Vlaams Belang dat het opneemt voor de joodse gemeenschap in onze stad, terwijl sommige vroede voorvaderen van die partij met beide benen in de collaboratie hebben gestaan.

,,Het Vlaams Belang gebruikt -of misbruikt- de angst van sommige joden voor een verdere opmars van de islam in Europa. Het is spijtig dat net het Vlaams Belang het steeds opnieuw opneemt voor Israël en voor de joodse gemeenschap in onze stad. Op die manier probeert die partij haar racistische, antisemitische juk te maskeren en af te gooien. Nee, ik sluit niet uit dat een klein aantal joden voor het Vlaams Belang stemt.

Wilt u zelf ooit naar het beloofde land terug?

,,Ik ben met mijn zoontje vorige maand tot bij de klaagmuur geweest en dat is een ingrijpende, emotionele belevenis. Wij wachten op de terugkeer van de Messias.


 Mathias Danneels