Vandaag iets over de geschiedenis van Loesje landelijk, plaatselijk en internationaal.
Loesje in ArnhemIn januari 1990 had ik een brief van Jet uit Arnhem gekregen, die onder meer mijn vragen over het
landelijk van Loesje beantwoordde:
Het landelijk had 5 onbetaalde krachten en aantal losvaste medewerkers. Ze hadden een schuld van ƒ 20.000,-. [Ze kregen inkomsten - buiten de contributies van leden en afdelingen - door de verkoop van affiches, briefkaarten, boekjes, buttons, T-shirts en vanaf 1991 de scheurkalender; ook afdelingen konden hun kosten dekken door deze spullen te verkopen.]
Er waren destijds 350 aktieve leden plus 200 bulletinleden; circa 130 afdelingen (niet allemaal aktief), waarvan 1 in België (niet aktief), en 1 in Engeland (pas opgericht). [Vanaf de zomer van 1990 zou Loesje haar vleugels uitslaan over Europa - Oost en West - en de wereld.]
Het landelijk maakte elke maand een serie van 12 affiches. Daar moest wat aktueels en wat sfeervols bij zitten, en het was mooi als de teksten elkaar aanvulden en versterkten. Leden uit het hele land waren welkom om elke maand een weekend naar Arnhem te komen en te brainstormen over de nieuwe teksten en ze te selekteren. Eén van de terugkerende pijnpunten voor de leden uit het land was, dat nadat zij naar huis waren gegaan, de mensen van Arnhem de selektie vaak nog wijzigden, omdat op maandagmorgen de serie dan toch nog niet naar tevredenheid oogde. Of, zoals de critici zeiden, het 'landelijk' na vertrek van die lastige afdelingsleden de democratie kon omzeilen en alsnog hun eigen zin doen. Loesje-democratie was dat wie meer deed voor de vereniging, ook meer invloed had. 'Arnhem' rechtvaardigde zijn handelen met de jarenlange ervaring (enkelen waren nog oprichters van het eerste uur, 1983), de feedback die bij hun in de Postbus binnenkwam, en hun fulltime maar onbetaalde inzet voor Loesje.
Enkele fulltimers wilden er ook een betaalde baan van maken, en richtten later het ideële reklamebureau "Loesje en Partners" op. Bij Loesje zelf kwamen ze niet verder dan vrijstelling van sollicitatieplicht, omdat het geld altijd achter bleef bij de vele ideeën en ambities...
KringlooppapierArnhem beschikte over een eigen kopieerapparaat voor de affiches. Eigenlijk wilden wij als afdeling zelf de affiches bijkopiëren, omdat we in Sittard goedkoper en op kringlooppapier konden kopiëren, maar later ook omdat we niet alle landelijke teksten sterk vonden en wilden plakken. Het landelijk wilde daar niet aan, omdat ze voor eenheid waren en vonden dat alle landelijke teksten geplakt moesten worden. Het kopieerapparaat zou onrendabel worden als niet iedereen meedeed, al boden wij aan een 'solidariteitsbijdrage' te betalen voor het apparaat c.q. de kleine afdelingen die geen eigen kopieermogelijkheden hadden.
Kringlooppapier kwam er niet door omdat sommigen in Arnhem vonden dat Loesje 'helder zwart op wit' moest zijn, en bovendien het kopieerapparaat er sneller van sleet.
Wat mij mede daaraan stak, was dat 'Arnhem' zulke dingen intern bepaalde, zonder het via het Loesje Bulletin met de leden in het land te bespreken...
Afdelingen groot en kleinKleine afdelingen bestonden vaak uit één of meer scholieren en leunden doorgaans zwaar op het landelijk van Loesje. Grotere afdelingen bestonden vaker uit studenten, en als ze goed draaiden en veel aktiviteiten ontplooiden, namen die wel eens een wat kritischer houding aan ten opzichte van Arnhem. Zo had Utrecht ook een eigen afdelingsblad, Groningen had zich zelfs afgescheiden van Loesje en had als hoofdaktiviteit de publikatie van een kreatief blaadje (
De Hunk), en Arnhem lokaal klaagde dat de 'landelijken' zelf zelden mee gingen plakken. (Dit alles uit mijn herinnering van 17 jaar later, dus mijn geheugen kan her of der wat verwarren...)
Loesje was voortgekomen uit de tegenbeweging van de jaren '70 en begin '80, en dan met name uit de kraakbeweging, die naar de smaak van de oprichters van Loesje (en van vele anderen!) een te grimmig en negatief karakter had gekregen. Men zocht aan een Arnhemse keukentafel naar een positievere en ludiekere benadering van de maatschappijkritiek, en zo werd in 1983 Loesje geboren.
De
afdeling Sittard zou een politiekere en kritischere koers gaan varen, die zich harder uitsprak tegen politieke en maatschappelijke misstanden, en akties ging voeren
tegen C&A, McDonald's* en auto's. Het landelijk was daar - zacht uitgedrukt - niet zo blij mee, want met die tegen-akties had Loesje nu juist willen breken. Toch was óók dat nog een deel van Loesje: zo had Arnhem samen met Dwars (GroenLinkse jongeren) een ludieke Loesje-serie tégen McDonald's gemaakt.
Ecotopia en Loesje InternationaalDe destijds in Sittard gevestigde European Youth Forest Action (EYFA) had al twee Europese bustours en twee ecologische zomerkampen georganiseerd (1988 in Sittard en 1989 de eerste echte
Ecotopia in Duitsland), en na de val van het IJzeren Gordijn was de keus voor de volgende Ecotopia in augustus 1990 op Hongarije gevallen. Naast een ecologische praktijk met biologische voedsel (door
Kollektief Rampenplan verzorgd), ecologische toiletten (mede door deelnemers zelf te bouwen) en basisdemocratie, waren er tal van workshops en een aantal akties gepland, o.a. tegen de McDonald's in Boedapest. Ook Loesje werd uitgenodigd (misschien was dat zelfs op mijn initiatief), en voor haar was het een ideale gelegenheid om de internationale organisatie van de grond te tillen. Op de bijgaande foto van de Loesje workshop zijn ook Ratna en ik te vinden. We zouden later nog met aktiviteiten van Loesje-Duitsland meedoen, dat helaas nooit goed van de grond is gekomen.
Ecotopia was een leerzame happening, waar ik meerdere pagina's over zou kunnen volschrijven. Behalve de brandende zon op de Hongaarse Puzta, de ellenlange groepsdiscussies om tot consensus te komen, de avonden met kampvuur, gitaar en Palinka, en de open eco-douches, is me bijgebleven hoe we zorgvuldig het afval scheidden, waarna de vuilnisdienst kwam en alles weer bijeen gooide in één vrachtwagen...
Raar was dat tijdens Ecotopia Irak juist Koeweit was binnengevallen, en er al sprake was van een dreigende oorlog, daar de VS en de Arabische buurlanden dit niet over hun kant konden laten gaan.
Kort na Ecotopia bezocht ik een Loesje weekend in Arnhem, waar dit uiteraard ook als affiche-onderwerp ter sprake kwam.
Een Rode Zee is genoeg ('... voor een romantische avond aan het strand') is een mogelijke uitleg van bovenstaand affiche, maar eigenlijk sloeg mijn tekst op de aanstaande Golfoorlog, en dat die dreigde van de Perzische Golf een tweede 'Rode Zee' te maken. De dubbele uitleg is het mooie van de tekst.
Het affiche kwam in de landelijke Loesje-serie van september 1990.
Wouter(* NB: Ik zocht een anti-McDonald's website om naar te linken, maar wie schetst mijn verbazing? Tegenwoordig schijnt vooral extreem-rechts aktie te voeren tegen de Amerikaanse multinational!)
