Een recent artikel in de Trouw zorgde weer eens voor verhitte discussie over het Joodse volk en over Israel als expressie daarvan. Een microbioloog (naar verluid zelf van Joodse afkomst) waagde zich aan een boek dat betoogt dat de meeste Ashkenazische Joden niet of in zeer geringe mate genetisch van de oude Israëlieten afstammen. En dat met grote stelligheid: 'De herkomst van de Asjkenazische joden: de controverse opgelost'! Behalve zijn eigen vakgebied maakt hij ook gebruik van 'historisch-demografisch, genetisch, archeologisch en linguïstisch onderzoek'. De vraag doemt op of hij zich hier niet aan vertilt. Wikipedia rept nog steeds over DNA-onderzoek, ook recentelijk, dat juist de klassieke versie van een gemeenschappelijke afstamming van het meerendeel der Joden zou ondersteunen, dus die stelligheid lijkt mij sowieso misplaatst. En hoe gevoelig de materie ligt en hoeveel ophef hij veroorzaakt, dat had Jits van Straten natuurlijk kunnen weten.
Het Trouw artikel is niet van hemzelf maar van Eildert Mulder. Een van de eerste zinnen die me verbaasden in het artikel was: "De vraag naar de herkomst van de joden kan heftige reacties oproepen, omdat hij de nationale mythe van de staat Israël raakt: die van verdrijving, diaspora en terugkeer." Waarom gelijk Israel erbij halen? Hij raakt in de eerste plaats het zelfbeeld van zelfbewuste Joden overal ter wereld, die zich als afstammelingen van een zeer oud volk met een bijzondere geschiedenis zien. Ik las eens een oud citaat van een Joods-Britse parlementariër die een collega toeriep (de context weet ik niet meer, het zal wel ter zake doent zijn geweest), dat 'terwijl diens voorouders in berenvellen rondliepen, de zijne priesters waren in de Tempel van Jeruzalem' - het zal een Cohen zijn geweest.
Dat kun je met Van Stratens theorie dus niet meer roepen. Dat de Joden een 'ras' zouden zijn, heeft niemand ooit beweerd (nou ja, sommigen, maar die verguizen we met recht en reden). Hoe essentieel gemeenschappelijke genen zijn om een volk te kunnen zijn, is een andere vraag. Antisemieten en antizionisten bestrijden tegenwoordig graag dat Joden een volk vormen, omdat ze in dat geval geen aanspraak zouden kunnen maken op een recht op zelfbeschikking als volk. Jammer voor hun is sowieso dat een volk in de eerste plaats zichzelf als volk definieert. Enkele kenmerken die je mag verwachten (ik zal niet zeggen eisen) van een volk is een gedeelde geschiedenis, taal en cultuur, en een gevoel van lotsverbondenheid. Je zult mij dan ook niet horen beweren dat de Palestijnen geen volk zijn. Ze hebben redelijk wat gemeenschappelijke kenmerken (ook verschillen, waar weinig aandacht voor is) en als zij zich de laatste 40 of 100 jaar als volk willen definiëren, dan is dat hun goed recht wat mij betreft. Zo ook de Joden, ook al zouden de meesten van bekeerlingen afstammen van 500 of 1.000 jaar terug.
Van dat laatste ben ik verre van overtuigd. Vermenging met 'niet-Joden' vond al plaats in de tijd van Mozes: zijn vrouw zou een Ethiopische zijn geweest. Die werden echter opgenomen en geassimileerd in het volk, zoals in Nederland ook door de eeuwen heen Spanjaarden, Italianen, Fransen, Britten, Zwitsers, Scandinaviërs enz. werden opgenomen. Generaties later hebben afstammelingen dan een klein percentage 'vreemde genen', die soms nog in de familienaam of het uiterlijk terug te zien zijn.
Vooral 'anti-Joden' klagen wel over de exclusiviteit van het Jodendom, de hoge drempel om toe te treden vanwege alle regeltjes en spijswetten waaraan religieuze Joden zich moeten houden. Mij lijkt het dan ook onwaarschijnlijk dat grote groepen zich in vroeger eeuwen massaal tot het Jodendom zouden hebben bekeerd, en toen het christendom Europa veroverde zal dat helemaal afgelopen zijn geweest.
Op mijn website heb ik wat oude foto's van Joden uit mijn woonplaats, en mij viel altijd wel op dat ze er doorgaans toch duidelijk anders uitzagen dan de gemiddelde Sittardenaar. Ook op tv mag ik tegenwoordig wel eens graag raden of acteurs in my favoriete comedy's van Joodse origine zijn, met name als ze een Joodse rol spelen, bijv. Renée Zellweger (in dit geval een drama speelfilm). En last but not least: de website Meeting the Enemy, van Israëliërs en Palestijnen in Nederland, laat je raden of de afgebeelde personen Joden of Palestijnen zijn. Probeer het zelf uit...
Wouter
PS: Zie ook de reaktie van Ratna op haar IMO Blog: DNA: Trouw had ophef over het volk Israel kunnen voorzien
Geen opmerkingen:
Een reactie posten