Klik op de foto voor een grotere weergave.
Eén van de bekendste foto's van de Shoah (Holocaust) is die uit het getto van Warschau in mei 1943. De foto heeft veel zeggingskracht met de angstige vrouwen en kinderen op de voorgrond en gewapende nazi's op de achtergrond. Dat en de sterke compositie (een geënsceneerde foto of een schilderij van Rembrandt zouden het niet beter kunnen) doen het kwalificeren voor de World Press Photo (overigens een Nederlands initiatief uit 1955). De foto werd gemaakt door een nazi-fotograaf en met zo'n 50 andere foto's gevoegd bij een rapport aan Himmler over het neerslaan van de opstand in het getto.
Die opstand was een van de weinige massale daden van verzet door de Joodse bevolking tegen hun aanstaande vernietiging.
Het angstige jongetje op de voorgrond zou Tsvi Nussbaum zijn volgens onder meer dit artikel. Hij werd op 31 augustus 1935 geboren in Palestina, waarheen zijn ouders kort daarvoor waren geëmigreerd. Zij besloten echter in 1939 terug te keren naar Polen en gingen zo hun ondergang tegenmoet... Tvsi zelf overleefde ternauwernood. Hij woonde na de oorlog een aantal jaren in Israel en vestigde zich nadien in de VS, waar hij vorige zomer is overleden.
Hoewel zijn gezicht zeker gelijkenis toont, geloof ik niet dat hij het jongetje op de foto was (hij wist het zelf ook niet 100% zeker), omdat zijn verhaal niet helemaal strookt met de tijd en plaats van de foto.
Gebaseerd op dit artikel uit 2007, lijkt mij dat het Levi Zelinwarger was. Diens vader (toen wel al 95 jaar) meende niet alleen zijn destijds 11-jarige zoontje te herkennen, maar ook de vrouw ernaast als zijn toenmalige echtgenote Chana Zelinwarger-Dubinski (geboren 1905). Chana, Levi en zusje Irina van 9 zijn alledrie vermoord.
Levi Zelinwarger, foto op Yad Vashem en zijn zusje Irina (Ita).
Er zijn meer namen toe te voegen: het kleine meisje links zou Hanka Lamet zijn geweest, geboren te Warschau in 1937, met naast haar moeder Matylda Lamet-Goldfinger.
De jongen met de witte zak over zijn schouder was de 14-jarige Leo Kartuzinsky, en de vrouw achter het jongetje op de voorgrond was Golda Stavarowski.
Dat doet me afvragen: het kleine meisje tussen Leo en Golda (en tussen de opgeheven handen van Chana en Levi), was dat niet Levi's zusje Irina? Ik ben geen deskundige, maar ze lijkt er behoorlijk op. Je ziet de moeder omkijken met haar mond open. Riep ze soms naar haar dochter: "Ita, kom bij ons lopen voor ik je kwijtraak"?
Yad Vashem verzamelt hun namen.
Wil Brassé
Geen opmerkingen:
Een reactie posten